Dáng áo quê hương vẫn chung tình cùng bài ca xứ sở qua bao năm tháng - ở nơi đâu có áo dài, áo bà ba, đàn ca tài tử, vọng cổ, cải lương ắt ở đó có tâm hồn, dòng máu Việt Nam nơi đó

Sự song hành trong lời ca tiếng nhạc

         Đã tự bao giờ đồng bằng in hình lúa trải dài như nhung xanh tơ non biếc? Tự khi nào lúa uống phù sa nhuộm vàng oằn sai trĩu hạt cho ngày mùa thơm mùi rạ mới, để chiều phơi hương khói lam xa xa, thoắt ẩn thoắt hiện sau mái nhà tranh hiền hòa trong tiếng sáo diều vi vu lúc cao, lúc gần bên bến sông quê thanh thanh, dìu dặt hứng ánh trăng vằng vặt tỏa sáng khắp thôn xóm?

          Lúc đó, trai gái trong làng, bọn trẻ gọi nhau ý ới, nào là ra ngõ ngắm trăng, đi chân trần trên đường đê ngóng chị Hằng ngàn năm soi mình bóng nguyệt, hay chỉ đơn giản là cùng nhau chơi trò dân gian...

          Đó là chuyện thiếu niên, còn người lớn và các nam thanh nữ tú thì họ ngồi cùng nhau chơi đàn ca tài tử nam bộ - một thú vui tao nhã, lành mạnh mà đẹp, ở đó chỉ có duy nhất về âm thanh, nhạc cụ dân tộc, lời hát quê hương và hình ảnh chan chất mộc mạc…

      Âm thanh là tiếng đàn, lời hát là các bài bản đàn ca tài tử đậm chất Việt Nam, và hình ảnh là áo bà ba, áo dài truyền thống. Áo dài hay áo bà ba đều là dáng áo quê hương và bài ca xứ sở có lẽ không cùng lúc sinh ra nhưng song hành cùng nhau trên nền nhạc ngũ cung!

Kiểu song hành văn hóa Việt Nam

          Vì sao? Lý do nào? Hay cho dù có là gì đi nữa, ... thì kiểu song hành này là của Việt Nam, thế thôi!

          Chiếc áo bà ba xưa đâu chỉ đểm tô duyên dáng, đài cát cho các mỹ nữ Sài Gòn - Gia Định - Chợ Lớn hay các tiểu thư xứ nam kỳ lục tỉnh, mà bình dân hơn vẫn tôn lên nét đẹp dịu dàng, đầm thắm, nết na, bình dị của các cô gái. Dáng áo quê hương đâu chỉ để làm đẹp nơi khuê các, áo còn theo các chị, các mẹ đến chợ, ra đồng và áo còn cùng với tiếng hát ngợi ca quê hương đất nước thanh bình tươi đẹp. Rõ ràng dáng áo quê hương đã song hành cùng bài ca xứ sở!

          Điển hình nhất trong các buổi liên hoan tài tử, thi thố "nhất lý, nhì ngâm, tam nam, tứ oán, ngũ điểm, lục xuất, thất chính, bát ngự, cửu nhĩ, thập thủ liên hườn"... dù xưa hay nay, người ta vẫn chọn bộ bà ba hay áo dài không những quí phái mà còn phải phù hợp bài ca - khi 2 yếu tố này "nắm tay nhau" thì đó lại là ưu thế.

Áo dài có tự trong tâm hồn, dòng máu Việt

          Còn nhớ trong vở "Bông hồng cài áo" trên sàn diễn kịch, hay sân khấu cải lương là sự song hành của chiếc bà ba chịu thương, chịu khó, hy sinh của người mẹ tần tảo và áo dài tha thướt duyên dáng người con gái đoan trang vẫn không phai, không thể nào quên hình ảnh NSND Bảy Nam và NSND Kim Cương.

         Sự kết hợp đúng của trang phục cùng hoàn cảnh thật sự đã tạo hiệu ứng mạnh mẽ nơi xúc cảm người xem!

Cùng với hình ảnh chiếc áo bà ba, áo dài, cũng tình mẹ con trong vở cải lương “Đời cô Lựu” – nhân vât cô Lựu và con gái Kim Anh của NSND Phùng Há và NSƯT Thanh Nga, hay NSND Bạch Tuyết và NSND Lệ Thủy … những hình ảnh đó chưa bao giờ mờ đi trong lòng mộ điệu gần xa!

         Quả thực, nhịp thời gian ngày mỗi ngày, mỗi tích tắt, tích tắt rồi lại tích tắt, ấy vậy mà đã dần xa mà bi kịch đó, ấn tượng về hình ảnh người phụ nữ với chiếc áo quê hương đơn sơ, mộc mạc đó dễ gì phai nhạt trong trái tim người xem - "ai ăn chè đậu xanh nước dừa đường cát hôn, ai ăn chè đậu xanh nước ... dừa đường ... cát hôn..." - tiếng rao càng về cuối thì sự nức nở càng run lên nghèn nghẹn, rồi đưa tay áo lặng lẽ chậm những giọt nước mắt đau rất đau ấy trên đường đời nhiều trăn trở - hình ảnh càng xa thì dáng áo bà ba càng nhỏ, càng thương thương đọng lại nơi người xem!

          Thế mới hay sự hòa hợp của dáng áo quê hương và bài ca xứ sở là kiệt tác dân tộc chỉ có một mà thôi! Ở nơi đâu có áo dài, áo bà ba, đàn ca tài tử, vọng cổ, cải lương ắt ở đó có tâm hồn, dòng máu Việt Nam nơi đó! Kiệt tác duy nhất ấy ngày càng được trân quí, gìn giữ!

Mặc áo quê hương hát bài ca quê hương

Bên cạnh đó, áo dài truyền thống được các cô đào chọn làm trang phục biểu diễn vừa sang, vừa đẹp - sự lựa chọn ấy gần như một mặc định: “thấy mặc áo dài thì biết là hát cải lương ngay”! Sài Gòn – Gia Định – Chợ Lớn xưa có lẽ chiếc áo dài đã ấn tượng đậm nét điểm tô cho các cô đào sân khấu như: NSƯT Thanh Nga, NSƯT Mỹ Châu, NSND Bạch Tuyết, và những người trẻ của sân khấu hôm nay: tài danh sân khấu Tài Linh, NSƯT Thoại Mỹ, NSND Phượng Loan, NSND Quế Trân …

với một giọng hát hiền hòa, trong sáng mỗi khi biểu diễn kết hợp cùng bộ áo dài lộng lẫy được chú trọng trong khâu thiết kế vừa đẹp, vừa sang, khi đơn giản, lúc cầu kỳ mà vẫn rất trẻ trung và duyên dáng càng làm cho hình ảnh người nghệ sĩ thêm nét đài cát của các cô đào trên sân khấu mà vẫn gần gũi người xem!

Áo dài hiện nay còn được cách tân nhiều kiểu mới lạ hơn để phù hợp với nội dung bài ca và phong cách các nghệ sĩ biểu diễn.

Không chỉ là sự lựa chọn của các cô đào mà gần đây trong các chương trình biểu diễn nhiều anh kép vẫn chọn áo được thiết kế rất đơn giản lại đẹp để xuất hiện trước công chúng, điển hình là NSƯT Vũ Linh, NSƯT Kim Tử Long, Rồng Nhỏ NSƯT Kim Tiểu Long ...

          Dáng áo quê hương vẫn chung tình cùng bài ca xứ sở qua bao năm tháng - ở nơi đâu có áo dài, áo bà ba, đàn ca tài tử, vọng cổ, cải lương ắt ở đó có tâm hồn, dòng máu Việt Nam nơi đó – như NSƯT Thành Lộc đã chia sẻ “có một thời gian rất dài, đi đâu cũng thích mặc áo dài, vì một khoảng thời gian rất dài, bất kỳ sự kiện văn hóa nào tôi cũng mặc áo dài để người ta biết đây là sự kiện văn hóa của người Việt”!

Vương Thoại Hồng